Permacultuur Nederland

Gerhard Elsner CC-BY-SA-3.0

Dominicus Johannes Bergsma CC BY-SA 4.0

Archenzo CC-BY-SA-3.0

Het fluweelpootje of gewoon fluweelpootje, Flammulina velutipes, synoniem: Collybia velupites, is een paddenstoel die algemeen in Nederland en België voorkomt.

Het is een typische winterpaddenstoel die aangetroffen wordt van november tot en met maart. De paddenstoelen verschijnen bij temperaturen net boven het vriespunt. 

De zwam is saprotroof, dat betekent dat het recyclers zijn van dood organisch materiaal. Ze ruimen als het ware rommel op en zijn dus niet schadelijk voor de boom. Ze leven voornamelijk op stammen en stronken van loofbomen zoals es, iep, kastanje, els, beuk en wilg.

Het fluweelpootje groeit meestal in groepen van meerdere paddenstoelen. De vaak gladde en slijmerige hoed is 2–10 cm breed en heeft een honinggele tot roodbruine kleur. De fluweelzachte steel is 3–8 cm lang, vanaf de basis vaak donkerbruin tot olijfzwart, maar onder de hoed lichter gekleurd. De lamellen zijn wit tot bleekgeel, de sporen wit.

Er is een groot verschil tussen wilde versies van het fluweelpootje en de gekweekte versie die enokitake of jin zhen gu wordt genoemd. Gekweekte fluweelpootjes worden niet blootgesteld aan licht en zijn daardoor wit van kleur, bovendien zijn ze langer en dunner dan de wilde variant.

Het fluweelpootje is een eetbare paddenstoelsoort. De smaak is fruitig en knapperig en is geschikt rauw in salades. De paddenstoel is daarnaast ook populair als ingrediënt voor soepen en salades. De lange, dunne gekweekte vorm is een vast ingrediënt in onder andere de Chinese, Japanse en Koreaanse keuken. In Japan wordt het fluweelpootje al 300 jaar gekweekt voor consumptie. De paddenstoelen zijn zowel vers als ingeblikt te koop. 

Onderzoek door de Nationale Universiteit van Singapore heeft aangetoond dat de steel van het fluweelpootje een grote hoeveelheid van een proteïne bevat die het immuunsysteem kan ondersteunen. Eten van fluweelpootje zou cholesterol- (en bloeddruk)verlagend werken en een afweer- en weerstandsverhogend effect hebben.

Het fluweelpootje is ook zelf thuis te kweken onder meer op voorgeënte stammetjes die te bestellen zijn.