Permacultuur Nederland

Stan Dalone & Miran Rijavec CC BY 2.0

Matanya Attribution required

Giancarlo Dessì CC BY-SA 2.5

Krzysztof Golik CC BY-SA 4.0

Artisjok (Cynara cardunculus var. scolymus) is een mooie plant met grijze bladeren en blauwpaarse bloemen en kan tot anderhalve meter hoog worden. 

De artisjok is niet helemaal winterhard, maar vaak gaan artisjokken verloren doordat de planten te lang in natte en koude grond staan dan door de vorst. Denk daar al aan als je de artisjok gaat planten; zorg voor een groot plantgat met daarin een luchtig mengsel van bijvoorbeeld potgrond met wat compost en een handje grof zand. Op zandgrond zul je daar minder last van hebben maar ook dan is het verbeteren van de grond in het plantgat altijd gunstig.

Het kan daarnaast heel handig zijn om de grond rond de wortels in de winter af te dekken met wat stro of bladeren, etc. En plant de artisjok niet op een te natte plaats.

De artisjok staat graag op een beschutte, warme en zonnige plaats. 

Oogst de bloemknoppen als ze zo groot mogelijk zijn maar nog wel gesloten. Als de bloemknop eenmaal open gaat (je ziet dat aan de bloemblaadjes die elke dag wat wijder gaan staan) gaat dat uiteraard ten koste van smaak en zeker van de structuur (in plats van zacht en vlezig wordt het dan taai en stug). Eet artisjokken zo vers mogelijk, het liefst dezelfde dag. 

Van de artisjok worden de bladeren van het bloemhoofd gekookt gegeten. Je pelt de blaadjes af en doopt ze in een vinigraitte-, yoghurt- of mosterdsaus; vervolgens zuig je ze tussen je tanden af. Als de blaadjes eraf gegeten zijn kun je de bodem, ontdaan van de haren, eten.

Als je de bloemknoppen niet eet dan komen er prachtige paarse bloemen tevoorschijn die insecten aantrekken waaronder bijen en vlinders.  

De 'gewone' bladeren van de plant zijn gekookt ook eetbaar, maar zijn behoorlijk bitter. 

Er worden verschillende geneeskrachtige eigenschappen toegedicht aan de artisjok. Kijk voor details hierover in de Plants for a Future database onder Medicinal uses.