Permacultuur Nederland

Algirdas Public domain

Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé Public domain

De zuurbes is een struik die behoort tot de berberisfamilie. De struik komt van nature voor in Eurazië. 

De zuurbesstruik gedijt zowel op droge als op vochtige grond en groeit zowel in de volle zon als in de halfschaduw. De struik komt van nature voor op vrij droge en meestal kalkhoudende grond langs struikgewas en in bosranden. 

De struik wordt 1-4 m hoog. De zuurbes bloeit in mei en juni met gele, 4-6 mm grote bloemen in 3-5 cm lange, hangende trossen. De helmhokjes springen aan de top met klepjes open, waardoor het stuifmeel vrijkomt.

De 7-10 x 3-5 mm grote vrucht is een eetbare bes, die rijpt van augustus tot oktober. 

Traditioneel werden in Europa de vitamine C-rijke bessen voor het maken van jam gebruikt. In landen als Iran worden de vruchten bij het koken gebruikt voor het kruiden van rijst, vis en vlees.

De zuurbes is de tussenwaardplant voor zwarte roest (Puccinia graminis). In Frankrijk gaf de bestrijding van de zuurbes vanaf 1660 een heftige strijd tussen boeren en jambereiders, die de boeren van bijgeloof betichtten. Pas in 1865 werd wetenschappelijk vastgesteld dat de zuurbes de tussenwaardplant was. In vele delen van Europa was het verboden om de zuurbes aan te planten. 

De plants for a future database geeft aan dat de volgende Berberis soorten ook goed eetbaar zijn en geschikt zijn voor ons klimaat: Berberis aristata en Berberis buxifolia